عنوان کتاب ( فارسی): شش کفش عمل
عنوان کتاب (انگلیسی): Six Action Shoes
نام نویسنده: ادوارد دوبونو
نام مترجم: احمد نویدی- محمود شیخیان
ناشر : انتشارات پیک بهار
سال و دوره چاپ : چاپ یکم، 1389
فهرست محتوا
معرفی کتاب شش کفش عمل
گاهی فکر کردن به تنهایی ما را به مقصد می‌رساند، ولی در بسیاری از مواقع، هدف از تفکر انتخاب یا طراحی برخی از اقدام‌هاست. پس از موفقیت عظیم کتاب شش کلاه تفکر به عنوان پیشنهادی برای اصلاح نظام تفکر، ادوارد دوبونو به عمل کردن و موقعیت‌های مختلف عمل کردن توجه کرد و از استعاره کفش بهره گرفت. اینگونه شد که تکنیک شش کفش عمل ابداع شد!
کفش‌ها تداعی کننده اقدام عملی هستند؛ نمادی از عمل کردن برای رسیدن به مقصد. موقعیت‌های مختلف سبک عمل متفاوتی را می‌طلبد. شاید تصور شود که عمل کردن بسیار ساده است؛ زمانی که تفکر صورت گرفته و مسیر را به ما نشان داده، می‌توان به راحتی قدم در مسیر گذاشت اما بر خلاف این تصور عمل کردن به این راحتی‌ها نیست و باید متناسب با مسیر از سبک خاص عمل استفاده کرد.
شش کفش عمل چارچوبی برای عمل کردن هستند که یادگیری و تمرین آن می‌تواند فرد را برای مواجهه با شرایط گوناگون آماده کند. فکر کردن و عمل کردن توأمان با یکدیگر هستند و باید علاوه بر تفکر صحیح، گام برداشتن در مسیر صحیح را نیز آموخت.
ادوارد دوبونو (Edward de Bono) نویسنده کتاب مشهور شش کلاه تفکر و از مطرح‌ترین شخصیت‌ها در حوزه شیوه‌های فکر کردن و آموزش تفکر خلاق است. موفقیت بی‌نظیر کتاب شش کلاه تفکر، دوبونو را به این فکر انداخت که برای عمل کردن نیز قالب و چارچوبی لازم است چرا که تفکر فقط یک جنبه از قضیه است و طرف دیگر اقدام عملی است.
شباهت‌ها و تفاوت‌های شش کلاه تفکر و شش کفش عمل
مانند شش کلاه تفکر، شش کفش عمل نیز استعاره‌ای است. کفش‌ها استعاره‌ای از راه رفتن هستند. برخی اوقات یک مرحله‌ی مجزا به فکر کردن اختصاص داده می‌شود و مرحله‌ی دیگر مختص عمل کردن است. گاهی اوقات فکر و عمل در کنار یکدیگرند و فکر کردن در جریان عمل کردن به وقوع می‌پیوندند. ایده شش کلاه تفکر چارچوبی برای تفکر و راهبرد شش کفش عمل چارچوبی برای عمل کردن ارائه می‌دهد.
هیچ آشپز یک باره آشپزی را یاد نگرفته است. یک آشپز ماهر مهارت درست کردن انواع سوپ، سس‌ها و سپس گوشت‌ها و شیرینی‌ها را کسب می‌کند.
هر کدام از این غذاها روش طبخ متفاوتی دارند. همین وضعیت در مورد شش کفش عمل نیز صدق می‌کند. هر جفت از کفش‌ها رنگ خاصی دارد و برای سبک خاصی از عمل در نظر گرفته شده است. رنگ خاص هر کفش نشان می‌دهد که شیوه‌ی خاصی از عمل مد نظر است که با رفتار‌های دیگر تفاوت دارد.
رنگ کفش به یادگیری آن سبک عمل کمک می‌کند. شخص می‌تواند هر یک از 6 سبک مختلف عمل را فرا گیرد. آنگاه عمل کردن تبدیل به یک فرآیند دو مرحله‌ای می‌شود. مرحله‌ی اول، تشخیص سبک عمل مورد نیاز و مرحله‌ی دوم، پوشیدن کفش عمل مناسب و عمل کردن با سبک مخصوص آن نوع کفش.
بسیار اهمیت دارد که دریافت صحیحی از موقعیتی که در آن واقع شده‌ایم داشته باشیم. ذهن ما چیزی را می‌بیند که برای دیدن آماده شده باشد و به چیزی توجه می‌کند که برای توجه کردن به آن سوگیری شده باشد.
مغز ما مانند یک نظام الگوساز خود سازمان‌دهنده عمل می‌کند که در آن اطلاعات، خود را در قالب الگوهایی مرتب می‌کنند. چارچوب شش کفش عمل الگوهایی را مهیا می‌کنند که جهان را از منظر آن الگوها بنگریم. این الگوها شناخت موقعیت را تسهیل و برای مقابله موثر با آنها به ما کمک می‌کنند.
راهنمای استفاده از کلاه‌ها و کفش‌های دوبونو
در استفاده از فن شش کلاه تفکر، در هر لحظه تنها یک کلاه را بر سر می‌گذاریم. در این فن رویکرد ما مانند حمل یک چراغ قوه و تاباندن نور آن به یک جهت است. معمولا موقعیت‌های موجود در جهان واقعی، خالص و یک وجهی نیستند و به ترکیبی از دو کفش عمل برای پاسخگویی نیاز دارند.
رنگ انتخاب شده برای کفش‌ها می‌بایست متفاوت از رنگ انتخاب شده برای کلاه‌های تفکر باشد تا فراگیری هر دو روش بدون اینکه با یکدیگر تداخل داشته باشند، امکان‌پذیر شود. به علاوه، رنگ‌های مورد استفاده باید از رنگ‌های معمولی و روزمره باشند که همه افراد قادر به تشخیص آنها از یکدیگر باشند.
همچنین، رنگ‌های انتخاب‌های شده برای هر کفش باید متناسب با ماهیت همان سبک عمل و کفش باشد. طرح و شکل کلاه‌ها در ایده شش کلاه تفکر اهمیتی ندارد. در واقع کلاه‌ها شکل یکسانی دارند و تنها تفاوت به رنگ کلاه‌ها بازمی‌گردد اما در کفش‌های عمل با عملکرد سروکار داریم. بنابراین، طرح و شکل کفش‌ها برای تجسم ذهنی و آموختن اهمیت دارند.
آنچه باید درباره ویژگی‌های شش کفش عمل بدانیم
تصویر‌سازی کفش‌های عمل با رنگ و طرح و شکل، بخش مهمی از جریان آموزش را تشکیل می‌دهد. به طور خلاصه می‌توان (شش کفش عمل) را به صورت زیر تشریح کرد:
کفش‌های رسمی نیروی دریایی
بسیاری از یونیفورم‌ها به رنگ آبی تیره یا آبی سیر هستند. آبی سیر، نیروی دریایی و تمرین‌های نظامی و تشریفات رسمی آن را تداعی می‌کند. این کفش، عمل به دستورالعمل‌های رسمی را پوشش می‌دهد.
کفش‌های کتانی خاکستری رنگ
خاکستری تداعی کننده سلول‌های خاکستری مغز است؛ همچنین مه، غبار و مختل شدن دید را نیز تداعی می‌کند. عمل کردن به این سبک کفش، برای مواردی مانند تحقیق و بررسی، جمع‌آوری اطلاعات و کشف مجموعه‌ای از مدارک کاربرد دارد. هدف اصلی این سبک عمل، کسب اطلاعات است.
کفش‌های کارساز قهوه‌ای رنگ
قهوه‌ای رنگی کاربردی است و تداعی کننده زمین و اساس و پایه‌هایی است که بر روی آن استوار شده‌اند. این کفش‌ها در رو‌یارویی با موقعیت‌های دشوار کاربرد دارند. سبک این کفش‌ها، عمل‌گرایانه و نتیجه محور است. به هنگام استفاده از این کفش، قوه‌ی خلاقیت را باید به کار انداخت. می‌توان گفت که این سبک کفش در برابر سبک کفش‌های رسمی نیروی دریایی هستند.
چکمه‌های لاستیکی نارنجی
این کفش‌ها تداعی کننده کفش‌های ساق بلند آتش‌نشان‌هاست. سبک این نوع کفش مخصوص موارد اضطراری و موقعیت‌هایی است که به اقدام فوری نیاز دارد.
کفش‌های سرپایی صورتی رنگ
این رنگ به صورت سنتی زنانه محسوب می‌شود. صورتی یک رنگ ملایم و تداعی‌کننده آرامش و آسایش است. بنابراین، سبک عمل مربوط به کفش سرپایی صورتی رنگ، مراقبت، مواظبت و توجه با احساسات انسانی را در برمی‌گیرد.
چکمه‌های سوارکاری بنفش رنگ
رنگ بنفش، رنگ مورد علاقه امپراطوری روم بود. بنفش قدرت را تداعی می‌کند. این چکمه‌ها به نفوذ فرد اشاره می‌کند. سبک عمل این کفش، عمل به شیوه افراد صاحب‌منصب و و رهبرانی است که به سبب موقعیتی که دارند صاحب اختیارند. فردی که این کفش را می‌پوشد به شیوه فرمانروایان عمل می‌کند.
شش کفش عمل، چارچوبی برای عمل کردن است که یادگیری و تمرین آن می‌تواند فرد را برای مواجهه با شرایط گوناگون آماده کند. فکر کردن و عمل کردن توامان با یکدگیر هستند و باید علاوه بر تفکر صحیح، گام برداشتن در مسیر صحیح را نیز آموخت.
تلخیص: علی سمیعی دلویی
