فهرست محتوا
تصمیم‌گیری
برای آنکه در دام فلج تصمیم‌گیری گرفتار نشوید و تصمیم‌گیرنده مطمئن و مؤثری باشید، باید یاد بگیرید که چگونه بهترین گزینه را از میان مجموعه‌ای از راه‌حل‌های ناقص انتخاب کنید. تکنیک‌های تصمیم‌گیری زیادی وجود دارد که می‌توانید برای انجام این کار از آنها استفاده کنید. ما سعی داریم به‌مرور شما را با این تکنیک‌ها آشنا کنیم.
تجزیه و تحلیل مقایسه ای زوجی
یکی از تکنیک‌های بسیار کاربردی تکنیک تجزیه و تحلیل مقایسه ای زوجی (Paired Comparison Analysis) است که به شما کمک می‌کند که اهمیت نسبی گزینه‌ها یا عوامل مختلف، زمانی که معیارهای تصمیم شما مشخص نیست، را تعیین کنید. تکنیک بعدی ماتریس تصمیم‌گیری (Decision Matrix Analysis) است. زمانی که شما نیاز به درنظرگرفتن بسیاری از عوامل مختلف دارید؛ این تکنیک بسیار پرکاربرد است.
ما این تکنیک‌ها را به طور مفصل در مثال زیر بررسی خواهیم کرد.
تصمیم کبری
کبری مدیر آموزش و بهسازی کارکنان در یک شرکت آموزشی و پژوهشی است. ما قصد داریم از تجزیه‌وتحلیل مقایسهای زوجی و تحلیل ماتریس تصمیم‌گیری استفاده کنیم تا به کبری در تصمیم‌گیری برای ارائه پکیج آموزشی مؤثر به کارکنان کمک کنیم. شرکت مایل است جلسات آموزشی را در پنج زمینه مهارتی به افراد خود ارائه دهد ولی بودجه‌ای که در نظر گرفته‌اند تنها سه حوزه را پوشش می‌دهد.
کبری کلاس‌های آموزشی را در پنج حوزه مهارتی دسته‌بندی کرده و باید سه مورد از پنج گزینه زیر را انتخاب کند
- مهارت‌های ارتباطی
- مدیریت زمان
- مهارت‌های رهبری
- مدیریت تیم
- مدیریت استرس
کبری برای تصمیم‌گیری چهار عامل را که به نظرش در تعیین گزینه‌های انتخابی مفید خواهند بود در نظر گرفت.
- ارتباط: ارتباط فوری آموزش
- کاربرد: کاربرد در مسئولیت‌های روزانه مدیریتی
- روحیه: تأثیر بر روحیه کارکنان
- سود: سود و اعتبار بلندمدت
باتوجه به اینکه او هیچ داده عینی ندارد که بر مبنای آن تصمیم بگیرد؛ نمی‌تواند مهم‌ترین عامل را انتخاب کند؛ بنابراین، اولین کاری که او باید انجام دهد این است که اهمیت نسبی هر یک از این عوامل را به‌صورت ذهنی با استفاده از تکنیک تجزیه و تحلیل مقایسه ای زوجی تعیین کند. بعد از اینکه از نحوه رتبه‌بندی عوامل مطلع شد، می‌تواند از تحلیل ماتریس تصمیم‌گیری برای تجزیه‌وتحلیل هر حوزه مهارتی استفاده کند.
تجزیه‌وتحلیل مقایسهای زوجی
هدف از تجزیه‌وتحلیل مقایسه زوجی مقایسه چندین گزینه و تصمیم‌گیری درباره اهمیت نسبی آنها است.
- گام اول: گزینه‌ها را در سطر و ستون ماتریس قرار دهید. گزینه‌ها را در سطر و ستون جدول زیر وارد نمایید و آن را با حروف A,B,C,D مشخص کنید.
- گام دوم: در جدول مربوطه سلول‌هایی که هر گزینه را با خودش مقایسه می‌کند و همچنین سلول‌هایی که یک گزینه را دوباره مقایسه می‌کنند را رنگ کنید. با این روش اطمینان حاصل می‌شود که هر گزینه یک‌بار مقایسه می‌شود.
- گام سوم: در هر یک از سلول‌های خالی، گزینه موجود در ردیف را با گزینه موجود در ستون مقایسه کنید و تصمیم بگیرید که کدام یک از همه مهم‌تر است.
مثلاً در اولین سلول، ارتباط فوری آموزش با کار مهم‌تر است؟ یا قابلیت کاربرد آن در فعالیت‌های روزانه؟
حرفی را که نشان‌دهنده گزینه مهم‌تر است را در سلول مربوطه یادداشت نمایید. سپس، با استفاده از سیستم امتیازدهی زیر، میزان اهمیت آن گزینه را ثبت کنید:
0 = مهم نیست (میزان اهمیتشان با هم برابر است.)
1 = کمی مهم‌تر است.
2 = نسبتاً مهم‌تر است.
3 = به طور قابل‌توجهی مهم‌تر است.
برای کمک به کبری در تصمیم‌گیری ماتریس تجزیه‌وتحلیل مقایسه زوجی را کامل کنید.
- گام چهارم: در مرحله بعد، گزینه‌های دارای بالاترین اهمیت را شناسایی کنید. برای انجام این کار، مقدار کل را برای هر عامل جمع کنید.
به‌عنوان‌مثال، اگر A,1 و A,3 را در جدول بالا بنویسید، کل امتیاز مربوط به ارتباط 4 می‌شود.
نمرات وارد شده در جدول مربوط به مرحله 3 را باهم جمع و در جدول زیر وارد نمایید.
توجه: وقتی امتیازات را محاسبه می‌کنید، ممکن است دو یا چند عامل وزن مساوی داشته باشند. در این صورت، می‌توانید با ارزیابی مجدد امتیاز مقایسه زوجی خود، یا صرفاً با انتخاب بین عوامل دارای امتیاز یکسان، یک گزینه را انتخاب نمایید.
به همین سادگی با تکنیک تجزیه‌وتحلیل مقایسهای زوجی از دام فلج تصمیم‌گیری نجات پیدا کردید. این تنها کاری است که باید انجام دهید تا از بین چندین گزینه به‌ظاهر با اهمیت یکسان دو یا سه مورد خاص را انتخاب نمایید. اما، اگر می‌خواهید تصمیم قوی‌تری بگیرید، پیشنهاد ما به شما این است که از تکنیک تحلیل ماتریس تصمیم‌گیری استفاده کنید. در مقاله بعدی به معرفی این تکنیک پرکاربرد خواهیم پرداخت.
ادامه دارد…
نویسنده: فروغ داوری
منبع: www.mindtools.com
