عنوان کتاب (فارسی): تفکر جانبی
عنوان کتاب (انگلیسی): Lateral Thinking
نام نویسنده: ادوارد دوبونو
نام مترجم: مرتضی نادری دره شوری
ناشر: پژواک
سال و دوره چاپ: 1399، دوم
فهرست محتوا
مروری بر کتاب تفکر جانبی
ادوارد دوبونو در کتاب «تفکر جانبی» (Lateral thinking) تلاش نمی‌کند از شما یک اینشتین یا داوینچی بسازد اما با تکنیک‌هایی یاد می‌دهد برای پرورش خلاقیت، نباید منتظر معجزه بمانید. خلاقیت در تمام حوزه‌های زندگی بُعدی مهم و جدانشدنی است.
با خواندن این کتاب می‌آموزید جانبی فکر کنید و خلاقیت خود را پرورش دهید.
ادوارد دوبونو را پدر تفکر خلاق می‌نامند؛ این متفکر و پژوهشگر که در زمینه پزشکی و روانشناسی تحصیل کرده است عبارت «تفکر جانبی» را نخستین بار در سال ۱۹۶۷ ابداع و مطرح کرد؛ عبارتی که بعد از مطرح شدن از طرف دوبونو، در فرهنگ انگلیسی آکسفورد جای گرفت.
دیدگاه دوبونو درباره انواع تفکر
ادوارد دوبونو معتقد است دو نوع تفکر وجود دارد: تفکر عمودی و تفکر جانبی.
در واقع آن چه از آن به عنوان تفکر جانبی یاد می‌کنیم چیزی نیست جز به‌کارگیری روش‌های نامتعارف برای حل مسئله؛ نوعی تفکر که به ما در خلق ایده‌های جدید یاری می‌رساند.
اغلب ما در فرایند آموزش و پرورش، با تفکر عمودی یا خطی آشنا شده‌ایم. یاد گرفته‌ایم با منطق خاصی به مسائل نگاه کنیم و برای رفتن به مرحله بعدی، منطقی رفتار کنیم. به ما گفته شده برای اکثر مسائل یک راه حل صحیح وجود دارد و زمانی به موفقیت دست یافته‌ایم که به همان راه حل مشخص برسیم.
این دیدگاه یک نقطه ضعف بزرگ دارد: عدم خلاقیت. ادوارد دوبونو هم با زیر سوال بردن این نوع تفکر، تلاش می‌کند تفکر خلاق را در وجود انسان‌ها تقویت کند.
البته دوبونو تفکر عمودی را نفی نمی‌کند اما معتقد است این روش، تنها راه حل مفید نیست.
او با مطرح کرد اصطلاح تفکر جانبی به افراد می‌آموزد چگونه تفکر خلاق را در تمام جنبه‌های زندگی خود به کار بگیرند.
در این کتاب می‌آموزید که چگونه از تفکر جانبی بهره ببرید؛ فرقی نمی‌کند که هنرمند باشید یا مهندس. از نظر ادوارد دوبونو خلاقیت یک ویژگی است که می‌تواند در تمام بخش‌های زندگی همراهمان باشد.
بیشتر بخوانید: تفکر خلاق و ۶ کتابی که برای تقویتش باید بخوانید
مخاطبان اصلی کتاب
این کتاب موقعیت‌هایی منظم و مدون برای تمرین تفکر جانبی فراهم می‌کند و نیز درباره فرایندهای دخیل در آن‌ها توضیح می‌دهد.
معلمان می‌توانند از این کتاب به خاطر علاقه شخصی خود یا، بهتر از آن، به‌عنوان مبنایی برای کار در کلاس استفاده کنند.
کتاب تفکر جانبی احتمالا برای دانش‌آموزان، دانشجویان، والدین و معلمانی مفید است که در جستجوی راهی عملی هستند برای کار کردن با این نوع تفکر که دم به دم بر اهمیتش افزوده می‌شود.
نگاهی به فعالیت‌ها و آثار ادوارد دوبونو
ادوارد دوبونو (Edward de Bono) نویسنده و متفکر اهل کشور مالت، یکی از صاحب‌نظران پیشگام در عرصه آموزش تفکر به عنوان یک مهارت است. دوبونو نویسنده بیش از 60 کتاب است و آثارش به زبان‌های مختلفی ترجمه شده‌اند.
آثار و تفکرات وی در بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته و سازمان‌های معتبر متعددی، آموزه‌های وی را برای افزایش بهره‌وری به کار بسته‌اند.
سازوکار ذهن (The Mechanism of Mind)، شش کلاهِ تفکر (Six Thinking Hats)، درس های درست اندیشیدن (De Bono’s Thinking Course)، تفکر جانبی (Lateral Thinking)، چگونه ذهن زیبایی داشته باشیم (How to Have A Beautiful Mind) شش الگوی تفکر درباره‌ی اطلاعات (Six Frames For Thinking About Information) و فکر کن! پیش از آنکه خیلی دیر شود (Think! Before It’s Too Late) برخی از کتاب‌های ادوارد دوبونو هستند که به فارسی نیز ترجمه شده‌اند.
ادوارد دوبونو در ٩ ژوئن ٢٠٢١ بر اثر کهولت سن درگذشت.
برشی از متن کتاب
«مطالعات نشان داده که نود درصد از خطاهای تفکر به‌خاطر خطا در ادراک رخ می‌دهد. اگر بتوانید ادراک خود را تغییر دهید، می‌توانید عواطفتان را هم تغییر دهید و این می‌تواند به ایده‌های جدید بینجامد. منطق هرگز عواطف یا ادراک را تغییر نخواهد داد».
