عنوان مقاله (فارسی): توسعه الگوهای تفکر خلاق از طریق ریاضی و موسیقی
عنوان مقاله (انگلیسی): Development of creative thinking patterns via math and music
فهرست محتوا
مروری بر مقاله توسعه الگوهای تفکر خلاق از طریق ریاضی و موسیقی
«توسعه الگوهای تفکر خلاق از طریق ریاضی و موسیقی» عنوان یکی از جدیدترین مقاله‌هایی است که ارتباط میان آموزش میان‌رشته‌ای و تفکر خلاق را بررسی می‌کند. در این پژوهش که سال 2023 در نشریه الزویر (Elsevier) منتشر شده، توسعه الگوهای تفکر خلاق در میان دانش‌آموزان کلاس سوم (84 نفر)، بر اساس یادگیری چند رشته‌ای، که ترکیبی از ریاضیات و موسیقی است بررسی شده است.
برای این کار ابتدا برنامه‌ای با تمرکز بر الگوهای تفکر خلاق طراحی شد. سپس به دانش‌آموزان سه کلاس، برنامه MusiMath که صریحاً ریاضی و موسیقی را به هم مرتبط می‌کند، به طور یکسان آموزش داده شد.
در مرحله بعد به دانش‌آموزان هر کلاس علاوه بر برنامه MisiMath، الگوهای تفکر خلاق به سه روش متفاوت آموزش داده شد: به یک کلاس ریاضی خلاق، به یک کلاس موسیقی خلاق و به یک کلاس نیز ترکیبی از ریاضی و موسیقی خلاق. یک کلاس هم به عنوان کلاس گروه کنترل استفاده شد که ریاضی و موسیقی را به صورت استاندارد و بدون دخالت آموزش خلاقانه یاد گرفتند.
برای جمع‌آوری داده‌ها، نرم‌افزاری طراحی شد که دانش‌آموزان را قادر می‌ساخت تا تکالیف موسیقی و ریاضی را انجام دهند. این تکالیف شامل دو نوع سؤال بودند. یک گروه از سؤالات تنها یک پاسخ صحیح داشت، در حالی که سؤالات گروه دیگر پاسخ‌های متنوعی داشتند که تفکر خلاق را تشویق می‌کردند.
تحلیل نتایج قبل و بعد از اجرای این برنامه نشان داد که گروههای آزمایشی (صرفنظر از اینکه چه درسی به آنها تدریس شده بود) در الگوهای تفکر خلاق در ریاضی و موسیقی بهتر از گروه کنترل عمل می‌کردند. آموزش ترکیبی خلاقیت در کلاس ریاضی و موسیقی سبب شد که الگوهای مشابهی از خلاقیت در دو حوزه شکل گیرد. این یافته نشان می‌دهد که تفکر خلاق از یک حوزه به حوزه دیگر قابل انتقال است.
کارگاهی برای تقویت مهارت حل مسئله و تفکر خلاق نیاز دارید؟
با اسپرینت گیمیفای‌شده حل مسئله و تصمیم‌گیری تینکا از اینجا آشنا شوید.
نقش آموزش میان‌رشته‌ای در تقویت تفکر خلاق
یکی از کاربردهای آموزش میان‌رشته‌ای، به مثابه یک روش آموزشی نوین در حال ظهور، این است که علاقه و مهارت دانش‌آموزان را در رشتههای علوم، فناوری، مهندسی، هنر و ریاضی تقویت کند.
در فعالیت‌های آموزشی جدید از منابعی استفاده می‌شود که نگرش‌های مثبت را در دانش‌آموزان ترویج می‌کند و آنها را تشویق می‌کند تا در فرآیند یاددهی – یادگیری مشارکت کنند.
آموزش و یادگیری میان‌رشته‌ای زمانی اتفاق می‌افتد که متخصصان رشتههای مختلف به طور مستقل بر روی ابعاد مختلف یک پروژه کار کنند و در عین حال در رشته خود باقی بمانند.
تفکر خلاق در یادگیری میان‌رشته‌ای یکی از عناصر اصلی توسعه مهارتهای قرن بیست‌ویکم به شمار می‌آید.
از سوی دیگر، آموزش میان‌رشته‌ای به تقویت نوآوری، کار تیمی، تفکر خلاق و مشارکت دانش‌آموزان کمک می‌کند و مهارتهای حل مسئله را ارتقا می‌بخشد.
برای آشنایی با مفاهیم و تکنیک‌های تفکر خلاق، دوره مجازی تفکر خلاق تینکآ را از اینجا تهیه کنید.
نگاهی به شركت‌كنندگان پژوهش
شرکت‌کنندگان این پژوهش شامل 84 دانش‌آموز کلاس سوم بودند که سابقه قبلی در آموزش موسیقی نداشتند. آنها به طبقه اجتماعی-اقتصادی متوسط تعلق داشتند و از میان چهار کلاس یک مدرسه ابتدایی تحت نظارت وزارت آموزش و پرورش انتخاب شدند.
این دانش‌آموزان به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند و برنامه MusiMath برای آنها اجرا شد؛ در هر گروه بر عناصر متفاوتی از تفکر خلاق تاکید می‌شد. این سه گروه عبارت بودند از: کلاس ریاضی خلاق (10 پسر، 14 دختر)، کلاس موسیقی خلاق (4 پسر، 14 دختر)، کلاس ریاضی و موسیقی خلاق (9 پسر و 9 دختر). کلاس کنترل (14 پسر و 10 دختر) نیز برنامه‌ای دریافت نکرد.
فرضیههای تحقیق
فرضیههای این تحقیق به شرح زیر بود:
- گروههای آزمایشی پس از دریافت برنامه، نمرات بالاتری در الگوی دانش ریاضی و موسیقی کسب خواهند کرد.
- می‌توان تفکر خلاق را در مورد الگوهای یادگیری توسعه داد و آن را از حوزه‌ای به حوزه دیگر منتقل کرد.
- فرآیندهای تفکر خلاق دانش‌آموزان به حوزه‌‌ها‌ی آموزش داده شده خلاقیت (الگوهای خلاق در ریاضی/موسیقی/ریاضی و موسیقی) بستگی دارد. آموزش مشترک خلاقیت در کلاس ترکیبی ریاضی و موسیقی سبب می‌شود الگوهای مشابهی از خلاقیت در دو حوزه شکل گیرد.
نتایج تحقیق
در این پژوهش اثربخشی الگوهای یادگیری در ریاضی و موسیقی با استفاده از برنامه آموزشی MusiMath بررسی شد. این برنامه بر مبنای یافته‌‌ها‌ی پیشین طراحی شده است و به صراحت ابعاد موازی ذاتی در الگوهای ریاضی و موسیقی را به هم مرتبط می‌سازد. در این مطالعه، توسعه تفکر خلاق به طور خاص در الگوهای یادگیری دانش‌آموزان کلاس سوم تحلیل شد.
چهار گروه در این مطالعه شرکت کردند: کلاس ریاضی خلاق، کلاس موسیقی خلاق، کلاس ریاضی + موسیقی خلاق، و کلاس کنترل (که مداخلهای دریافت نکردند).
در مطالعه حاضر، محققان تأثیر یک برنامه آموزش ریاضی و موسیقی را بر الگوی یادگیری مهارتهای ریاضی و موسیقی دانش‌آموزان کلاس سوم در مقایسه با همسالان خود که ریاضی و موسیقی را به روش استاندارد یاد می‌گرفتند، بررسی کردند.
آنها برنامه میان‌رشته‌ای منحصربه فردی را طراحی کردند (یعنی درس‌های ریاضی و موسیقی را طوری آموزش دادند که ارتباط واضحی بین ریاضی و موسیقی ایجاد شود) و به این ترتیب، الگوهای ریاضی و موسیقی را به دانش‌آموزان کلاس سوم آموزش دادند. دانش‌آموزانی که در این مطالعه شرکت کردند تشویق می‌شدند تا الگوهای خاص خود را در ریاضی، موسیقی یا هر دو رشته ایجاد کنند.
ترجمه: بهار علیان
برای مطالعه بیشتر در زمینه تفکر خلاق، به شما این مطالب را پیشنهاد می‌کنیم:
تفکر خلاق و ۶ کتابی که برای تقویتش باید بخوانید
معجزه تفکر خلاق در موفقیت ۵ کسب‌وکار برتر جهان
چطور با مدل دیزنی، تفکر خلاق خود را تقویت کنیم؟
۶ کلاه تفکر؛ راهکارهای ادوارد دوبونو برای پرورش خلاقیت
۳ راهکار برای اینکه چشمه خلاقیت شما خشک نشود!
ممنون که تا اینجا همراه ما بودید. اگر به موضوع خاصی علاقه‌مند هستید و دوست دارید در سایت راچونه مقاله، کتاب یا جستاری درباره‌اش منتشر شود حتما در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
